Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο συχνότερος καρκίνος στους άντρες, όμως η συντριπτική πλειοψηφία των ανδρών με καρκίνο του προστάτη δε πεθαίνει από τη νόσο αλλά από άλλα αίτια. Είναι συχνότερος στην Μαύρη φυλή και σπανιότερος στους Ασιάτες. Άνδρες που έχουν πατερά ή αδερφό με την νόσο διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο.

  Η διάγνωση βασίζεται στην εξέταση αίματος για προσδιορισμό του ειδικού προστατικού αντιγόνου, του γνωστού PSA και στη δακτυλική εξέταση. Το PSA ανεβαίνει όμως και σε άλλες καλοήθεις παθήσεις του προστάτη. Περίπου 1% των καρκίνων του προστάτου δεν παράγουν PSA. Γι’ αυτό η δακτυλική εξέταση παραμένει αναπόσπαστο κομμάτι της φυσικής εξέτασης για τη διαλογή των ασθενών. Έχει όμως χαμηλή ειδικότητα και ευαισθησία και από μονή της δεν θέτει τη διάγνωση.

  Η επιβεβαίωση της διάγνωσης γίνεται με βιοψία του προστάτη είτε διάμεσω του πρωκτού(διορθική βιοψία) είτε από το περίνεο (διαπερινεϊκή βιοψία).Συνήθως αρκεί η διορθική βιοψία που γίνεται σε συνθήκες εξωτερικού ιατρείου με τοπική αναισθησία και κάλυψη από αντιβιοτικά. Υπό καθοδήγηση από μηχάνημα υπέρηχου, λεπτή βελόνα εισάγεται στον προστάτη διάμεσω του τοιχώματος του εντέρου και λαμβάνονται 10-12 τεμάχια ιστού που αποστέλλονται στον παθολογοανατόμο για εξέταση.

  Οι περιοχές που δειγματίζονται είναι προκαθορισμένες και έχει βρεθεί μέσω της ερευνάς ότι αυτές συνήθως εμφανίζουν καρκίνο. Αν ο όγκος είναι μικρός ή έχει αναπτυχθεί σε άλλη περιοχή του προστάτη από τη δειγματιζομενη, ενδέχεται να διαφύγει. Κατά την πρώτη βιοψία μόνο το 50% των καρκίνων ανιχνεύεται και μάλιστα με κάθε ακόλουθη βιοψία η πιθανότητα μειώνεται.

 Τελευταία, έχει εμφανιστεί η «MRI-ultrasound fusion βιοψία». Ο ασθενής υποβάλλεται σε μαγνητική τομογραφία (πολυπαραμετρική) στην οποία επιπλέον των κλασικών λήψεων, λαμβάνονται και λήψεις με ειδικές τεχνικές που μας επιτρέπουν να «δούμε» μέσα στον προστάτη τις ύποπτες περιοχές. Τα δεδομένα της μαγνητικής τομογραφίας τροφοδοτούνται σε μηχάνημα υπέρηχων που διαθέτει πρόγραμμα και τα εξαρτήματα για να συνταιριάξει τη ζωντανή εικόνα του υπέρηχου κατά τη βιοψία με τις εικόνες της μαγνητικής τομογραφίας. Στην υπερηχογραφικη εικόνα μαρκάρονται οι ύποπτες περιοχές από το πρόγραμμα του μηχανήματος και ο γιατρός πλέον μπορεί να οδηγήσει τη βελόνα βιοψίας συγκεκριμένα σε αυτές πιθανότητα ανίχνευσης καρκίνου αυξάνεται κατά 40-50% σε σχέση με την κλασική βιοψία και μάλιστα του καρκίνου που είναι υψηλότερης κακοήθειας και επομένως πιο σημαντικός κλινικά. Η πολυπαραμετρική μαγνητική μπορεί να ξεχωρίσει εκείνους τους ασθενείς με χαμηλή πιθανότητα κλινικής νόσου και να μειώσει τον αριθμό των βιοψιών κατά 25%. Στο Ηνωμένο Βασίλειο η πρώτη βιοψία του είδους έγινε το 2011.

  Προς το παρόν ο εξοπλισμός που απαιτείται για τη διενέργεια βιοψίας fusion είναι αρκετά ακριβός αλλά υπάρχει η δυνατότητα της "νοητά" στοχευμένης βιοψίας.Δηλαδή αφου γίνει η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία,ο γιατρός μπορεί να στοχεύσει κατά τη διορθική βιοψία τις ύποπτες περιοχές κάνοντας νοητά την επισήμανση τους χωρίς τη χρήση ειδικού εξοπλισμού.Σε αυτή την περίπτωση η ευαισθησία της μεθόδου είναι ελαφρά μικρότερη αλλά πέφτει κατακόρυφα το κόστος.

  Η fusion βιοψία δίνει επιπλέον δυνατότητες διαχείρισης της νόσού. Σε πολλούς ασθενείς, η νόσος αναπτύσσεται πολύ αργά ή παραμένει σταθερή για καιρό Επαναλαμβάνοντας τη μαγνητική τομογραφία και την fusion βιοψία κάθε 6 μήνες, μπορούμε να αναβάλουμε την ενεργό θεραπεια. Έτσι αναβάλουμε να υποβάλουμε τον ασθενή σε θεραπεία που συχνά προκαλεί ακράτεια,στυτική δυσλειτουργία και άλλα προβλήματα.

 Όταν η νόσος αρχίσει να προχωρά, ο ασθενής μπορεί να υποβληθεί σε ριζική αφαίρεση του προστάτη ή σε ακτινοθεραπεία, εφόσον δεν θέλει ή δε μπορεί λόγω φυσικής κατάστασης να χειρουργηθεί. Η ακριβέστερη εντόπιση του νεοπλάσματος μέσα στον προστάτη επιτρέπει τη χρήση κάποιας από τις νεότερες μεθόδους εστιακής θεραπείας και την καταστροφή επιλεκτικά του καρκίνου χωρίς να επέμβουμε σε ολόκληρο τον προστάτη. Μειώνουμε έτσι τις πιθανές παρενέργειες και επιπλοκές. Όμως ακόμα απαιτείται περαιτέρω έρευνα. Επίσης οι μέθοδοι εστιακής θεραπείας δεν είναι κατάλληλες για όλους τους ασθενείς.

  Οι απεικονιστικές μέθοδοι από μονές τους δεν είναι αρκετά ευαίσθητες ούτε μπορούν να διακρίνουν τον καρκίνο από άλλες, καλοήθεις νόσους του οργανου.Ερευνώνται και άλλοι δείκτες αντί του PSA αλλά η μέτρηση τους δε γίνεται σε απλό δείγμα αίματος, έχουν πολύ υψηλό κόστος και η ανίχνευση τους γίνεται σε πολύ λίγα εργαστήρια.

       Η fusion βιοψία υπερτερεί σε ειδικότητα και σε ευαισθησία αλλά μειονεκτεί στο ότι η προ-απαιτούμενη πολυπαραμετρικη μαγνητική τομογραφία και ο επιπλέον εξοπλισμός του μηχανήματος των υπέρηχων ανεβάζουν το κόστος. Η πρώιμη διάγνωση, η μείωση της νοσηρότητας και θνησιμότητας ,η αναβολή ή ακόμα και οριστική αποφυγή της ενεργού θεραπείας σε κατάλληλες ομάδες ασθενών μειώνουν σημαντικά το συνολικό κόστος για ένα σύστημα υγείας οπότε δικαιολογείται απολυτά η υιοθέτηση της μεθόδου.